spyrjast tíðinda

[sb̥ɪrja]

spyr, spurði, spurðum, spurt [sb̥ʏr̥tʰ]

1. vt

1) ( e-n e-s, e-n að e-u, um e-ð) спрашивать (кого-л. о чём-л.)

2) узнавать

spyrja e-n uppi

2. spyrjast

1)

2) становиться известным

spyrjast fyrir

* * *

(spyr, spurða, spurðr), v.

1) to track, trace steps or footprints (hundar þeir, er vóru vanir at spyrja þá upp, er undan hljópust);

2) to investigate, find out (þeir fengu hann eigi upp spurðan);

3) to ask;

G. spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, G. asked what he wished them to do;

with gen., spyrja e-n tíðenda, to ask tidings of one;

spyrja e-n ráðs, to ask advice of, consult one;

H. spurði margs ór brennunni, H. asked much about the burning;

with preps., spyrja e-n af e-u, at e-u, at um e-t, um e-t, to ask one about a thing;

spyrja at e-m, to inquire after one;

spyrja e-n at nafni, to ask one his name;

spyrja eptir, to ask, inquire (spurði hón eptir, hvat íslenzkra manna væri á skipi);

spurði Höskuldr dóttur sína ekki eprit, H. did not ask his daughter’s consent;

4) to hear, be informed of (spyrja sönn tíðendi);

Snorri spyrr nú, hvar komit málunum, now S. hears how the causes stood;

spyrja til e-s, to get inelligence as to, hear of (síðan hefi ek aldri til hans spurt);

5) refl., spyrjast, to be heard of or reported, to get abroad;

til Þórveigar spurðist þat, at hon lá hætt, it was told of Th. that she was very ill;

impers., mér spyrst á þann veg, I am told;

hefir til þessa skips aldregi spurzt, nothing has since been heard of this ship;

spyrjast fyrir um e-t, to inquire about (þeir spurðust þá fyrir um ferðir Ólafs konungs);

recipr. to ask one another (spyrjast tíðenda).

* * *

pres. spyr, spyrjum, pl. spurði; subj. spyrði; imperat. spyr, spyrðú part. spurðr, spurt: a part. spurnum, as from a strong verb spurinn, Sks. 12 B. In mod. usage sounded as with u throughout, thus, infin. spurja; pres. spur; imperat. spurðu: with neg. suff. spyrjattu ( speer thou not), Fas. i. (in a verse): [spor; A. S. spurian; Scot. and North. E. speer; Germ. spüren; Swed. spörja, spörge.]

B. To track, trace steps or footprints; nú er maðr stolinn fé sínu, ok sér hann manna-farveg liggja frá garði, þá skal hann … spyrja til garðs manns, Gþl. 539; með hundum, er því vóru vanir at s. þá upp er undan hljópusk, Ó. H. 247, Hom. 159.

2. metaph. to track, investigate, find out (Germ. aufspüren): ok er engi likari til enn annarr, þá skolu ölhús-menn morð spyrja, N. G. L. i. 62; en erfingi spyri morð ef hann kann eptir koma, ii. 215; þá spyri erfingi morðs (morð), i. 309, but this sense is old and obsolete: s. upp, to find out; þeir fengu hann eigi upp spurðan, Sturl. ii. 125.

II. to speer, ask, absol. or with gen.: spyrja lögspurning, Grág. i. 21; Gunnarr spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, Nj. 100: þeir spurdu hvat þar væri komit. Fms. i. 9:—with gen., s. e-s, to enquire after; spyrr konungr margra tiðinda, iv. 192: hann spurði margs ór brennunni, Nj. 213, passim: to request, spyrja síðan alla lögréttu menn, Grág. i. 8.

2. with prepp.; spyrja at e-u or spyrja e-n at e-u, to speer or ask after; spurði hann at Ástriði ok syni hennar, Fms. i. 70; s. at þingfesti manna, Grág. i. 19: spyrr Sigvaldi at ferðum Ólafs, Fms. x. 226, Gþl. 221; konungr spurði hann at nafni, speered at him for his name, Nj. 6:—s. eptir, spurði Höskuldr dóttur sína ekki eptir, did not ask her, ask her consent, Ni. 17; spurði Fjönir eptir bræðr sína, F. asked after his brothers. Fms. xi. 44; s. eptir e-n, to enquire after, i. 263, iv. 32, Eg. 89:—s. e-n um e-t (= eptir e-u), þeir spurðu Gunnar um fundinn, Nj. 100.

3. to hear, be informed of (Germ. erfahren): þat spyrja synir Haralds, Fms. i. 18; þat spyrr Bárðr at …, Eg. 31; Snorri spyrr nú hvar komit er málunum, Nj. 244, passim: s. til e-s, to get intelligence as to; þeir spurðu til Birkibeina, Fms. ix. 224; Gregorius spurði til þeirra þar sem hrita Saurbæir, vii. 270; spurði hann til Sóta, at hann var farinn suðr, Nj. 7.

III. reflex. to be reported, get abroad; skipkváman spyrsk, Nj. 5; tíðendi spyrjask, 25, 85; til Þorveigar spurðisk þat, at hón lá hætt, it was told of Th. that she was very ill, Korm. 164; hefir til þess skips aldregi spurzk, nothing has since been heard of this ship. Nj. 282: impers., mér spyrsk á þann veg, I am told, Eg. 20: spyrjask fyrir um e-t, to enquire, Ld. 226, Hkr. ii. 333: spyrjask um vandliga, id., Sks. 284.

2. recipr. to ask one another; spyrjask tíðenda, Nj. 227, 228, Eg. 547.

3. part., svara spurnum hlut, Sks. 12 B.

adj. part. spoken by all, what all say; esp. in the phrase, almælt tíðindi, news; spyrjast almæltra tíðinda, what news? Nj. 227, Ld. 80, Fms. xi. 118 (a standing phrase).

β. of a child that has learnt to talk; en þá er sveinninn var tvævetr, þá rann hann einn saman ok var a. sem fjögra vetra gömul börn, but when the boy was two years old, then he ran alone and could say everything as well as bairns of four years, Ld. 34, (altalandi is the word now used.)